این رشته یکی از شاخه های زیست شناسی است که صرفاً موارد مربوط به گیاه را، اعم از گیاهان اولیه تا گیاهان امروزی بررسی میکند و دارای زمینه های مختلفی مانند:
گیاه شناسی، فیزیولوژی گیاهی، ریخت زایی و اندام زایی در گیاهان، بیوشیمی و جلبک شناسی است. علوم گیاهی دارای دو بخش عمده فیزیولوژی و سیستماتیک است که بخش فیزیولوژی به شناخت زندگی گیاهان و اندام های مختلف یک گیاه میپردازد و بخش سیستماتیک نیز درباره اسامی و طبقه بندی گیاهان میباشد. گیاه، اعجوبه سبزپوش طبیعت است که چون در هر گوشه و کنار به چشم میخورد، عادی و پیش پا افتاده به نظر میآید، در حالی که بیش از هر موجود زنده دیگری در روی کره زمین، اعجاب آور است. موجودی که در آشپزخانه ذره بینی خود برای همه مخلوقات زنده کره زمین غذا تهیه میکند و پیشرفته ترین نیروگاه خورشیدی، شبکه لوله کشی و سیستم پمپاژ آب را در اختیار دارد و از سوی دیگر مایه زیبائی، لطافت، نشاط و آرامش هستی است. به همین دلیل شناخت و حفظ آن یک نیاز است. و رشته علوم گیاهی نیز برای پاسخ به همین نیاز در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی معتبر جهان دایر شده است.
موقعیت شغلی در ایران:
حضور کارشناسان علوم گیاهی در مؤسسه های تحقیقاتی و اجرایی کشور امری ضروری است تا بتوان محیط زیست ایران را به خوبی حفظ کرد؛ اما به گفته اساتید و دانشجویان علوم گیاهی در حال حاضر فارغ التحصیلان دوره لیسانس این گرایش موقعیت های شغلی مناسبی ندارند. چون دانش و اطلاعات آنها جنبه تخصصی ندارد و مؤسسات و مراکز تحقیقاتی و اجرایی بیشتر مایلند که نیروهای مورد نیاز خود را از میان فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد یا دکترای این رشته انتخاب کنند. بیشتر فارغ التحصیلان علوم گیاهی در سطح کارشناسی جذب آموزش و پرورش میشوند، چون معلومات آنها جنبه عمومی دارد و میتوانند در تدریس کتب زیست شناسی دوره متوسطه موفق باشند، اما نمی توانند در مراکز تحقیقاتی که نیاز به متخصص در زمینه های مختلف علوم گیاهی دارد، فرصت شغلی مناسبی به دست بیاورند. از سوی دیگر اگر کسی در گرایش علوم گیاهی سرمایه گذاری کند و متأثر از محیط نشود، میتواند در بخشهای کشاورزی ـ زیستی، ژنتیک و بیوتکنولوژی فعالیت داشته باشد.
درس های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایشهای مختلف زیست شناسی
ریاضی، فیزیک، شیمی، شیمی آلی، بیوشیمی، آمار زیستی، زیست سلولی و مولکولی، ژنتیک، اکولوژی، میکروبیولوژی، تکامل موجودات زنده، تالوفیتها، فیزیولوژی جانوری، بافت شناسی، جنین شناسی، جانور شناسی، تشریح و مورفولوژی گیاهی، ریخت زائی و اندام زائی در گیاهان، سیستماتیک گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، رشد و نمو گیاهی، بیوفیزیک، ویروس شناسی، زیست شناسی پرتوی، اکولوژی عملی.
دروس تخصصی گرایش علوم گیاهی
اکو فیزیولوژی گیاهی، ازدیاد گیاهان، قارچ شناسی، اکولوژی گیاهی، انتقال مواد در گیاه، متمم سیستماتیک گیاهی، اصول رده بندی گیاهان. (بسیاری از درسهای این گرایش همراه با آزمایشگاه است.)
ادامهٔ تحصيل در کليهٔ شاخه هاى فوق تا کارشناسى ارشد در داخل و تا سطوح بالاتر در خارج از کشور امکان پذير است.